KALITIM NEDİR

Ben Nasıl Ben Oldum

Düşünsenize; hayata geliyorsunuz vesize bazı özellikler verilmiş. Ten renginiz, göz renginiz, yüz yapınız, vücut özellikleriniz, parmak iziniz, kan grubunuz ve sizi başkalarından ayıran daha pek çok farklı karakteristik özellik…

Peki, bu özellikler neye göre belirleniyor ve neden birbirine benzemeyen, birbiriyle karışmayan, birbirinden çok farklı özelliklere sahibiz? “Ben anneme benzemişim, ben babama çekmişim!”  diyerek izah edebilir miyiz bu durumu?

Aslına bakarsanız; kimini beğendiğimiz kimini ise beğenmediğimiz, bizi biz yapan bu özellikler tam da: “Ben anneme benziyorum, ben babama çekmişim!” diye izah edilebiliyor ve buna da kalıtım deniyor. Kalıtım; her canlı türünün kendi karakteristik özelliğini üreme yoluyla nesilden nesile aktarmasına denilmektedir. Bir bezelyenin küçük ve yuvarlak oluşu, bir arının iğnesinin olması, bal yapması ve tabi ki bir insanın konuşması, ailesinde renkli gözlü ebeveynler olan bebeklerin renkli gözlü doğması gibi daha çoğaltılabilecek pek çok örnek kalıtımın sonucudur.

Bir insanı tamamen kendisi yapan tüm özellikler iki şekilde oluşur. Birincisi kalıtsal özelliklerdir ki bunlar, doğumdan önce döllenme sırasında belirlenir ve değişmezler. Saç ve göz rengi, yüz biçimi, kan grubu  gibi özellikler bu gruptandır. İkincisi ise çevresel faktörlere, beslenmemize, yetiştirilme tarzımıza, kültüre bağlı olan özelliklerdir ve değişkenlerdir. Her hangi bir sanat dalına ilgi duymak, yumuşak huylu olmak, güzel yemek yapmak gibi özellikler de bu gruba verilebilecek örneklerdir.

Kalıtım yoluyla elde ettiğimiz özellikler daha çok görünüşümüzle, fiziksel özelliklerimizle ilgilidir. Bunun haricinde, ailede kimi hastalıklar da kalıtım yoluyla bir sonraki nesle aktarılabilmektedir.  Çevresel faktörler ise daha çok becerilerimiz, sevdiğimiz, sevmediğimiz şeyler, hobilerimiz gibi özelliklerimizdir. Değişkenlik gösterme etkileri sebebiyle de bir sene önce çok sevdiğimiz bir hobiden bir sene sonra nefret edebiliriz.

Çevresel faktörleri gözlemlemek ve bunları idrak etmek kolaydır ancak kalıtım yoluyla elde ettiğimiz özellikleri idrak etmek pek de kolay değildir ne yazık ki. Nasıl olur da bu özellikler anne baba yoluyla yeni bir bireye aktarılır. İşte bu noktada da genetik bilimi imdadımıza koşar ve kalıtımla ilgili tüm sorularımızı cevaplar. Böylelikle “Ben nasıl ben oldum” sorusunuz cevabını buluruz.

İyi ki bilim var ve iyi ki bilginin sınırı yok…